شمش، اسلب، بیلت و بلوم از با اهمیت ترین فرآورده های میانی فولاد به شمار می آیند. در واقع این فرآورده ها در کوره ذوب می شوند و همراه با عناصر دیگری مثل گوگرد، کربن، سیلیسیم، نیکل، کروم و … به شکل آلیاژ در می آیند. در انتها از فولاد ساخته شده انواع تیرآهن، لوله، قوطی فولادی و … را می سازند.
ماده اولیه به کار گرفته شده از اصلی ترین مواردی است که روی کیفیت قطعات فولادی تأثیرگذار است، بنابراین دانستن تفاوت میان اسلب، بیلت و بلوم حائز اهمیت است.
شمش فولادی چیست؟
شمش فولادی (ingot) قطعه ای به شکل مستطیل است که در اکثر مواقع سطح مقطعی ذوزنقه ای به منظور حمل و نقل آسان تر و راحتی هنگام خارج کردن شمش از قالب دارد. طول هر شاخه شمش فولادی معمولا از دو متر تجاوز نمی کند و در کارگاه های کوچک ساخته و برای مقاصد مختلفی عرضه می شود. شمش فولادی به دستهای کلی از محصولات میانی ریخته گری فولاد گفته میشود.
این شمش خود از شمش اولیه یا pig که برای قطعه ریزی استفاده میشود تولید میشود و بر اساس شکل سطح مقطع و ابعاد به انواع مختلفی مانند اسلب، بیلت و بلوم تقسیم میشود. این مقاطع را بهاصطلاح محصولات میانی فولادی میگویند چونکه با انجام فرآوری و ذوب ریزی اولیه بر روی آهن خام یا pig iron تولید شده و سپس با استفاده از روشهای شکلدهی مختلف به محصولات نهایی فولادی نظیر میلگرد، تیرآهن، ورق و غیره تبدیل میشوند. شمش فولادی انواع مختلفی دارد و در صنایع بزرگ عموماً با انواع اسلب، بیلت و بلوم نام برده می شود.

تفاوت اسلب و بیلت و بیلوم چیست؟
اسلب (Slab) که با نام تختال نیز شناخته می شود، یک محصول فولادی است که دارای طولی 4 الی 12 متری، عرض 1.25 متری، ضخامت 230 میلیمتری و سه سطح مقطع مستطیلی شکل است. (بر خلاف بیلت و بلوم که سطحی مربعی شکل دارند.)
به طور معمول اسلب از طریق ریخته گری مداوم یا نورد گرم (به صورت غیر مستقیم) از دیگر انواع شمش فولادی، ساخته و برای ساخت صفحه، ورق های فولادی و … استفاده می شود.
بیلت (Billet) که به شمشال هم معروف است، جزو یکی از پرکاربردترین فرآورده های نورد میانی فولاد به حساب می آید که دارای عرضی 15 سانتی متری، سطح مقطعی دایره ای یا مربعی با 230 سانتی متر مربع مساحت است.
معمولا بیلت را از طریق اکستروژن (بیرون رانی) یا ریخته گری مستقیم و یا نورد شمش تولید می شود. این محصول نسبت به شمش طول بیشتری دارد و همین موضوع باعث شده تا از آن برای ساخت محصولاتی که به طول بیشتری نیاز دارند مثل میلگرد و انواع مفتول استفاده گردد.
بیلت ها در دو گروه sp3 و sp5 ساخته می شوند و تفاوت های میان آنها عبارتند از:
- بیلت sp3 دارای انعطاف پذیری بیشتری نسبت به بیلت sp5 است.
- بیلت sp5 استحکام بالاتری نسبت به بیلت sp3 دارد.
بلوم چیست؟
بلوم (Bloom) یا همان شمشه، در واقع یک نوع بیلت است که طولی بلندتر و سطح مقطعی بزرگتر از مدل معمولی خود دارد و از همین بابت می توان این دو محصول را در یک دسته بندی قرار داد. البته گاهی اوقات برای تولید بلوم از برش کناره اسلب نیز بهره می گیرند.
عرض بلوم بیش از 15 سانتی متر و سطح مقطعش بیش از 230 سانتی متر مربع است و عمدتاً برای تولید ریل، تیرآهن، ناودان، قوطی، سپر، انواع پروفیل و … به کار گرفته می شود.
در نهایت می توانیم به این نتیجه برسیم که با وجود این نکته که شمش ماده اولیه اصلی برای تولید اسلب، بیلت و بلوم است، اما این 3 محصول در اندازه ابعاد و سطح مقاطع شان و همچنین کاربردهایی که دارند، با همدیگر متفاوت هستند.
مراحل تولید فرآوردههای میانی شمش فولادی (بیلت، بلوم و اسلب)
بعد از آن که شمش فولادی در هرکدام از روشهای فوق تشکیل شد، حال نوبت آن است که شمش تبدیل به یک فرآورده میانی شود که همان اسلب بیلت و بلوم است.
ریختهگری مداوم: به این نوع از ریختهگری ccm گفته میشود، در این روش بعد از ذوب فولاد تمام مراحل به طور پیوسته صورت میگیرد. بعد از تولید فولاد مذاب، مواد وارد محفظهای به نام تاندیش میشود. تاندیش جریان مداوم مواد به مرحله ریختهگری را به عهده دارد.
بعد از آنکه مواد از تاندیش تغذیه شدند وارد قالبهای مسی میشوند. قالب مسی شکلدهی مواد مذاب و سرد کردن مواد را به عهده دارد.
در زیر قالب ناحیه خنککننده وجود دارد، در این ناحیه آب سرد بهوسیله نازل به روی مواد مذاب پاشش میشود. پاشش آب بهصورت پودری بوده و با فشار ۰/۲ تا ۰/۳ مگاپاسکال انجام میشود. پیشروی آب در مواد مذاب قالب گرفته تا هسته شمش صورت میگیرد برای همین در زمان خروج مواد مذاب از بخش خنککننده، مواد شکل سیال خود را از دستداده و به حالت جامد در خواهد آمد.
با جامد شدن مواد حال نوبت آن است که در یک مسیر خطی شمش دو سطح بالایی و پایینی شمش مسطح شود برای این کار شمش از غلتکهای مخصوص عبور کرده و بعد از صاف شدن بهاندازهای که نیاز است (ابعاد بیلت، بلوم و اسلب) برش داده میشود.
اکستروژن: از جمله روشهای شکلدهی فلزات اکستروژن است. در این روش به سه صورت گرم، داغ و سرد عملیات انجام میشود. معمولا از اکستروژن سرد برای تولید شمشال استفاده میشود. در این روش یک چاله زمینی حفر میشود و شمش وارد محفظه پرس شده و بهصورت عمودی به شمش فشار آورده میشود. خروجی به سطح مقطعی خواهد بود که نیاز است. استفاده از اکستروژن کمتر معمول است.
انواع شمش فولادی از نظر میزان اکسیژن
وجود مقدار اکسیژن زیاد در ساختار فولاد مضر است چراکه با ترکیب شدن با کربن و تشکیل مونواکسید کربن، سبب ایجاد تخلخل در ساختار میشود. به همین دلیل نیاز است تا فولادها اکسیژن زدایی شوند. شمشهای فولادی بر اساس میزان اکسیژن زدایی به انواع زیر تقسیم میشوند:
فولاد جوشان یا Rimmed steel
این نوع شمش فولادی حاوی مقدار زیادی اکسیژن است که حذف نشدهاند. چونکه هنگام آزاد شدن اکسیژن بهصورت گاز مونواکسید کربن حالتی شبیه به جوشیدن در این نوع فولاد ایجاد میشود، به آن فولاد جوشان میگویند. مقدار اکسیژن فولاد جوشان حدود 0.02 تا 0.04 درصد است اما همین مقدار هم زیاد است. در این نوع شمش فولادی ناخالصیها در مغز فولاد تجمع میکنند و سطح آن نسبتاً خالص است. به همین دلیل، این نوع شمش بهترین محصول برای تولید ورقهای خودرو و ورقهای مورداستفاده در لوازمخانگی است که به روش پرسکاری تولید میشوند. این نوع فولاد بهعنوان مغزی الکترود جوشکاری نیز کاربرد دارد.
فولاد نیمه آرام یا semi killed steel
در این نوع شمش، بخشی از اکسیژن و نه تمام آن حذف شده است. این نوع فولاد گاز داخلی کمتری دارد و ساختار آن به فولاد آرام نزدیک است. در مرحله اولیه ریختهگری فولاد نیمه آرام، حباب وجود ندارد. هنگامیکه سطح بالایی مذاب بهطور طبیعی جامد میشود، به دلیل غنی شدن کربن و اکسیژن در فولاد مذاب و کاهش دما، مقدار کمی حباب مونوکسید کربن در آن تولید میشود. بالای شمش، فضای انقباضی انجماد کل فولاد مذاب را پر میکند. فولاد نیمه آرام عمدتاً برای محتوای کربن متوسط و ساختاری با کیفیت متوسط استفاده میشود و قالب مورداستفاده برای آن عموماً از نوع باز با رویه کوچک و پایین بزرگ است.
فولاد آرام یا killed steel
فولاد آرام نوعی شمش فولادی است که تمام اکسیژن آن حذف شده است و سطح مقطع آن همگن است. میزان اکسیژن در فولاد مذاب آنقدر کم است که با کربن موجود در فولاد واکنش نمیدهد و حبابهای مونوکسید کربن ایجاد میکند. قبل از ریختهگری، فولاد مذاب باید به اندازه کافی اکسید زدایی شود که این امر میتواند با استفاده از سیلیکون و آلومینیوم باشد. فولادی که در ساختار آن حداقل 0.1 درصد سیلیسم و حداقل 0.02 درصد آلومینیوم وجود داشته باشد قطعاً از نوع جوشان نیست. نوع دیگری از شمش فولاد وجود داشته که بین فولادهای نیمه آرام و آرام است و به آن فولاد سردار یا capped steel میگویند.
قیمت شمش فولاد
یکی از محصولات فولادی که با فرآیند ریختهگری تولید میشود، شمش فولاد است. فرآیند تولید این محصول از جمله فرآیندهای میانی نورد فولادها به حساب میآید. اطلاع از قیمت شمش فولادی به این دلیل که مادهی اولیه تولید بسیاری از مقاطع فولادی است، اهمیت زیادی دارد. به یاد داشته باشید که در زمان خرید شمش فولادی، با توجه به کاربرد موردنظر، باید به پارامترهایی مانند طول، ابعاد و آنالیز شمش دقت داشته باشید.
خرید شمش فولاد
انواع شمش فولادی را میتوان به سه دسته بیلت، فابریک و اسلب تقسیم بندی کرد.
بیلت
بیلت یا شمشال اغلب برای تولید میلگرد مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع شمش، در مراحل تولید بلافاصله از ccm به مصرف نورد فرستاده میشود. سطح مقطع بیلت اغلب دایرهای یا مربعی شکل است
فابریک
شاید شما این نوع شمش را با نام بلوم بشناسید که در گذشته اکثرا از آن نام استفاده میشد. این محصول نیز از فرآیند نورد عبور میکند و در سایزهای مختلفی به دست میآید. لازم یه ذکر است که در تولید شمش فابریک، ابتدا این محصول در مقاطع بزرگ حاصل میشود و سپس دوباره در مرحلهای دیگر کوچکتر میشود.
اسلب
نام دیگر اسلب، تختال است که برخی از افراد از این واژه استفاده میکنند. سطح مقطع اسلب، مستطیل شکل و ضخامت آن اغلب ۲۳۰ میلی متر است. از این مقاطع فولادی اغلب در تولید ورقهای فولادی استفاده میشود.
برای خرید این محصول، راههای مختلفی وجود دارد و شما میتوانید آسانترین روش انتخاب کنید. ما در آهن آنیل خدمات ویژهای برای خرید آنلاین قرار دادهایم تا شما بدون هیچ دغدغهای محصول مورد نظر خود را تهیه کنید. علاوه بر این میتوانید با مراجعه به سایت و بررسی قیمتها، برای ثبت سفارش با کارشناسان ما در تماس باشید.
قیمت روز شمش فولادی
قیمت روز شمش فولادی را میتوانید در اصفهان آهن مشاهده کنید. شمش فولادی در جدول سایت مشخص است و شما تنها با کلیک بر روی محصول مورد نظر میتوانید از قیمت آن مطلع شوید و مراحل خرید و ثبت سفارش را پیش ببرید. در صورت وجود هر گونه مشکل و یا سوال میتوانید با شماره تماس در سایت استفاده کنید و با کارشناسان مربوطه مشورت کنید.
سوالات متداول
در زمان خرید شمش باید به چه نکاتی توجه کرد؟
قبل از خرید محصول باید نوع آلیاژ، ابعادسطح مقطع شمش مصرفی و همچنین کارخانه تولید کننده شمش را بررسی کنید.
شمش در چه اندازه هایی تولید می شود؟
معمولا شمش در اندازه های 6 و 12 متری وجود دارد.
قیمت گذاری شمش چگونه است؟
در حال حاضر در کشور ما، پروسه قیمت گذاری شمش بر اساس قیمت شمش حوزه CIS ضرب در دلار نیمایی تعیین میشود.
تفاوت شمش فولادی 5SP و شمش فولادی 3SP چیست؟
هرکدام از اینها دو گرید مختلف از آلیاژ ST37 هستند با این تفاوت که 5SP میزان کربن بیشتری دارد. البته هیچکدام قابلیت عملیات حرارتی ندارند.