تسمه فابریک چیست؟
در دنیای صنعت، قطعات کوچک اما حیاتی، نقشهای بزرگی را ایفا میکنند؛ تسمه یکی از همین اجزاست که در سیستمهای مختلف انتقال قدرت، جابهجایی و حرکت کاربرد دارد. در این میان، تسمه فابریک به عنوان یکی از باکیفیتترین انواع تسمه، به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود مورد توجه بسیاری از صنایع قرار گرفته است. اما منظور از "فابریک" دقیقاً چیست؟ و چه تفاوتی میان تسمه فابریک و تسمههای بازسازیشده یا غیراستاندارد وجود دارد؟
تسمه فابریک به تسمهای گفته میشود که مستقیماً در کارخانه و تحت نظارت سیستمهای کیفی پیشرفته تولید میشود؛ بدون آنکه مورد بازسازی یا تعمیر قرار گرفته باشد. این نوع تسمهها از لحاظ دوام، مقاومت، دقت در ابعاد و عملکرد، نسبت به نمونههای غیراصل یا بازیافتی، قابلاعتمادتر هستند و به همین دلیل، در صنایع حساس مانند خودروسازی، ماشینآلات سنگین، معادن و حتی خطوط تولید دقیق بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیقتری از تسمه فابریک بپردازیم؛ از تفاوتهای ساختاری و عملکردی آن گرفته تا مزایا، کاربردها و نکات مهم هنگام خرید. اگر شما هم بهدنبال انتخاب مطمئنترین نوع تسمه برای افزایش بهرهوری و کاهش هزینههای تعمیر و نگهداری هستید، مطالعه این مطلب میتواند به شما در تصمیمگیری آگاهانه کمک کند.

تسمه غالبا در سه نوع تسمه ماشینکاری، تسمه کرومیت و تسمه فابریک تولید میشود. هر یک از این تسمهها در عرض و ضخامت مختلف به دو صورت رول و 6 متری قابل عرضه و ارائه می باشند. تسمه ماشینکاری و تسمه فابریک قابل بارگیری از بنگاه میباشد همینطور تسمه نوردی با طول متغیر بین 5/5 الی 5/6 نیز قابل بارگیری و ارسال میباشد.
در تولید تسمه فابریک از فولاد تولید شده در کوره استفاده می شود اما متریال ساخت تسمه نورد معمولا فولاد بازیافتی می باشد. روش تولید تسمه فابریک و نوردی شبیه به هم می باشد. اما در ساخت تسمه ماشینکاری پس از برش ورق آهنی که طی فرآیند نورد تولید شده است، آن را اطوکاری و ماشین کاری می کنند.
انواع تسمه فابریک
تسمههای آهنی موجود در بازار ایران بر اساس ضخامت، روش تولید، و دیگر ویژگیها به چهار دسته تقسیم میشوند که تسمه فابریک یکی از آنها است:
- تسمه فابریک
- تسمه نوردی
- تسمه ترانس
- تسمه ماشینکاری
تسمه فابریک
تسمه فابریک به محصولی گفته میشود که مستقیماً از شمش فولادی در فرآیند نورد گرم و در کارخانههای بزرگ تولید مقاطع فولادی، ساخته میشود. برخلاف تسمههای نوردی که از برش ورق بهدست میآیند، تسمه فابریک از ابتدا با هدف تبدیل به مقطع تسمهای طراحی و تولید میشود.
این تسمهها دارای سطحی یکنواخت، لبههای صاف، تلورانس دقیق در ضخامت و عرض، و مقاومت مکانیکی بسیار بالا هستند. تسمه فابریک بهدلیل این ویژگیها، بهترین گزینه برای استفاده در صنایع ساختمانی، سازههای فلزی، خودروسازی، تجهیزات صنعتی، و قطعاتی است که فشار یا تنش زیادی را تحمل میکنند.
از مزایای مهم این نوع تسمه، میتوان به کیفیت سطح بالا (مناسب برای رنگ یا گالوانیزه)، جوشپذیری عالی، دفرمگی کم و دوام بالا اشاره کرد. تسمه فابریک در اندازههای متنوع و قابلسفارشیسازی تولید میشود و میتوان آن را با آلیاژهای مختلف مانند ST37، ST52، یا فولادهای آلیاژی خاص تهیه کرد.
در پروژههایی که دقت و دوام مهم است، انتخاب تسمه فابریک نسبت به تسمه نوردی یا دستی، یک سرمایهگذاری هوشمند محسوب میشود.
تسمه نوردی
تسمه نوردی، که به آن تسمه برشی یا اصطلاحاً نورد دستی نیز میگویند، نوعی تسمه است که از برش ورقهای فولادی به نوارهای باریک با عرض مشخص تولید میشود. سپس این نوارها، معمولاً در کارگاههای کوچک، از میان دستگاههای نورد یا پرس عبور داده میشوند تا فرم تسمه پیدا کنند.
اگرچه تسمه نوردی از نظر قیمت ارزانتر از تسمه فابریک است، اما به همان نسبت از نظر کیفیت ساخت، دقت ابعادی، صاف بودن سطح و یکنواختی لبهها، سطح پایینتری دارد. این نوع تسمه اغلب دارای تابخوردگی، زبری سطح و نوسانات ضخامت است و برای کاربردهای دقیق توصیه نمیشود.
با این حال، تسمه های نوردی در بسیاری از پروژههایی که حساسیت مکانیکی یا ظاهری در آنها اهمیت زیادی ندارد – مانند ساخت نرده، حفاظ، چارچوبهای موقت، پایههای ساده، یا قطعات غیرسازهای – کاربرد فراوانی دارند.
از دیگر مزایای تسمه نوردی، قابلیت در دسترس بودن سریع، تولید در حجمهای کم و هزینه پایینتر در مقایسه با تسمه فابریک است. برای پروژههایی با بودجه محدود یا ساختارهای ساده، این تسمه انتخاب اقتصادیتری است.
تسمه ترانس
تسمه ترانس نوعی تسمه اصلاحشده و فرآیندشده است که پس از تولید تسمه خام (فابریک یا نوردی)، تحت عملیات کشش سرد، ماشینکاری سطحی یا صیقلدهی قرار میگیرد. هدف از این فرآیند، افزایش دقت ابعادی، صافی سطح، کاهش زبری، و رساندن تسمه به تلورانس بسیار دقیق مهندسی است.
تسمههای ترانس بیشتر در ماشینسازی، ابزار دقیق، صنایع خودروسازی پیشرفته، تجهیزات پزشکی، و بخشهایی که قطعات نیاز به تطابق بسیار بالا دارند، استفاده میشوند. بهدلیل صیقلی بودن سطح، این تسمهها بهراحتی قابل ماشینکاری، رزوهزنی یا پوششدهی (نظیر آبکاری یا گالوانیزه) هستند.
از مهمترین مزایای تسمه ترانس، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
دقت بسیار بالا در ضخامت و عرض (گاهی در حد صدم میلیمتر)
-
سطح کاملاً صاف و بدون ناخالصی
-
مقاومت بالا در برابر پیچش یا دفرمگی در هنگام عملیات مکانیکی
-
مناسب برای قطعات دقیق و مونتاژی
البته هزینه تولید تسمه ترانس بیشتر از فابریک یا نوردی است، اما در کاربردهایی که دقت، کیفیت سطح یا عملکرد مکانیکی دقیق نیاز است، این هزینه کاملاً توجیهپذیر است.
تسمه ماشینکاریشده
تسمه ماشینکاریشده، به تسمهای گفته میشود که پس از تولید اولیه (معمولاً از نوع فابریک یا ترانس)، وارد فرآیندهای ماشینکاری مانند برش دقیق، سوراخکاری، فرز، تراش یا فرمدهی خاص میشود. این نوع تسمه معمولاً برای ساخت قطعات خاص صنعتی استفاده میشود که نیاز به شکلدهی اختصاصی و آمادهسازی نهایی دارند.
در صنایعی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، قالبسازی، ماشینسازی، صنایع نظامی و ساخت تجهیزات خاص صنعتی، تسمه ماشینکاریشده یکی از اصلیترین گزینههاست. این تسمهها باید از جنسی انتخاب شوند که بتواند عملیات ماشینکاری را تحمل کند و در عین حال خواص مکانیکی مطلوب را حفظ کند.
مزایای تسمه ماشینکاریشده شامل:
-
تطبیقپذیری بالا با طرحهای خاص مهندسی
-
امکان سوراخکاری و رزوهزنی دقیق بدون ترکخوردگی
-
مقاومت بالا در شرایط صنعتی سخت (دما، فشار، ارتعاش)
-
سفارشیسازی کامل برای پروژههای خاص
تسمه های ماشین کاری شده معمولاً در ابعاد دقیق و با جزئیات طراحیشده خاص به سفارش مشتری ساخته میشوند و هزینه بالاتری نسبت به انواع دیگر دارند. اما در کاربردهای خاص صنعتی، این تسمه ها اجزای حیاتی و غیرقابل جایگزین هستند.
کاربردهای تسمه فابریک
تسمه فابریک بهعنوان یکی از مقاطع پرکاربرد فولادی، در صنایع مختلف نقش مهمی ایفا میکند. این نوع تسمه ها به دلیل تولید به روش نورد گرم و استفاده از شمش فولادی مرغوب، از نظر استحکام، یکنواختی ابعادی، قابلیت جوشپذیری و دوام، کیفیت بسیار بالاتری نسبت به تسمههای نوردی یا برشی دارند. همین ویژگیها باعث شدهاند که تسمه فابریک در پروژههایی که نیازمند دقت بالا، طول عمر زیاد و عملکرد قابلاعتماد هستند، انتخاب اول مهندسان و صنعتگران باشد.
کاربردهای تسمه فابریک محدود به یک حوزه خاص نیست. از ساخت سازههای فلزی در صنعت ساختمان گرفته تا قطعات حساس در خودروسازی، تجهیزات سنگین، ماشینآلات صنعتی، صنایع معدنی، کشتیسازی و حتی بخشهای انتقال نیرو، همه از مزایای این محصول بهرهمند میشوند. در ادامه به بررسی دقیقتر کاربرد تسمه فابریک در سه حوزه کلیدی شامل ساختمان و سازههای فلزی، صنعت خودروسازی و حملونقل، و صنایع سنگین و ماشینآلات میپردازیم تا نقش استراتژیک این مقطع فولادی در هر یک از این بخشها بهتر مشخص شود.
- صنعت ساختمان و سازههای فلزی
در صنعت ساختمان، استفاده از مصالح باکیفیت و قابلاعتماد، نقش مهمی در ایمنی، دوام و بهرهوری پروژه دارد. تسمه فابریک یکی از این اجزای کلیدی است که به دلیل ویژگیهای فنی ممتاز، در سازههای فلزی بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. این تسمهها معمولاً بهعنوان تقویتکننده در اتصال اجزای فلزی، ساخت خرپاها، ستونها، تیرها، بادبندها، پلتفرمهای نگهدارنده و قابهای فلزی مورد استفاده قرار میگیرند.
یکی از مزیت های مهم تسمه فابریک در این صنعت، یکنواختی در ابعاد، سطح صاف، گوشههای دقیق و قابلیت جوشکاری آسان آن است. این ویژگیها باعث میشود هنگام اجرا، اتصالات با دقت بیشتری انجام شده و مقاومت نهایی سازه افزایش یابد. همچنین در پروژههایی که نیاز به برش یا سوراخکاری دقیق دارند، تسمههای فابریک بهدلیل تولید در کارخانه و عدم وجود نقصهای ساختاری، گزینهای مطمئن به شمار میروند.
در پروژههای ساختمانی که در معرض شرایط محیطی نامساعد مانند رطوبت یا دمای بالا قرار دارند، استفاده از تسمه فابریک گالوانیزه یا ضدزنگ نیز رواج دارد، چرا که از خوردگی و کاهش مقاومت جلوگیری میکند. در مجموع، تسمه فابریک نقشی اساسی در کیفیت، دوام و ایمنی سازههای فلزی ایفا میکند و انتخابی حرفهای برای مهندسان عمران و معماران محسوب میشود.
- صنعت خودروسازی و حملونقل
صنعت خودروسازی یکی از دقیقترین و پرچالشترین صنایع فلزی است که نیاز به قطعاتی با کیفیت یکنواخت، قابل اطمینان و مقاوم در برابر شرایط سخت دارد. تسمه فابریک ، به دلیل ویژگیهای فنی ممتاز نظیر یکنواختی ابعاد، انعطافپذیری مناسب، جوشپذیری بالا و تحمل تنشهای مکانیکی، جایگاه ویژهای در این صنعت دارد.
در ساخت شاسی خودرو، مهارکنندهها، براکتهای نگهدارنده، قطعات جانبی موتور، سیستم تعلیق، سپرها، و بدنههای تقویتی، از تسمه فابریک استفاده میشود. این تسمهها همچنین در تولید قطعات مربوط به سیستمهای انتقال قدرت، ترمز و حتی نگهدارندههای باتری یا باک سوخت نیز کاربرد دارند.
در وسایل نقلیه سنگین مانند کامیونها، تریلیها، واگنهای قطار و ماشینآلات راهسازی، تسمه فابریک در بخشهایی به کار میرود که نیاز به تحمل وزن زیاد، فشار بالا یا ارتعاشهای مداوم دارند. نوع آلیاژ تسمه بسته به نیاز خودرو، میتواند از فولاد ساده تا آلیاژی و مقاوم به خوردگی متغیر باشد.
علاوه بر خودرو، در صنعت حملونقل ریلی، هوایی و دریایی نیز تسمه فابریک نقش کلیدی در ساخت یا تعمیر قطعات فلزی ایفا میکند. ترکیب دقت، دوام و قابلیت اجرا با ماشینآلات CNC، باعث شده که این تسمهها یکی از اجزای کلیدی در زنجیره تولید خودروسازان مدرن باشند.
مزایای استفاده از تسمه فابریک
تسمه فابریک بهدلیل کیفیت ساخت بالا و استاندارد بودن فرآیند تولید، یکی از پرکاربردترین و قابلاعتمادترین انواع تسمههای فلزی در صنایع مختلف بهشمار میرود. این نوع تسمه، که مستقیماً از شمش فولادی و به روش نورد گرم در کارخانههای صنعتی تولید میشود، نسبت به سایر انواع تسمهها دارای مزایای قابلتوجهی است که آن را به گزینهای ایدهآل برای پروژههای حساس و حرفهای تبدیل میکند.
۱. دقت ابعادی بالا و یکنواختی در ضخامت:
تسمه فابریک با دستگاههای پیشرفته صنعتی و تحت کنترل کیفیت دقیق تولید میشود. این موضوع باعث میشود که ضخامت، عرض و طول تسمه کاملاً یکنواخت و مطابق با استانداردهای بینالمللی باشد. درنتیجه، در هنگام برش، جوشکاری یا ماشین کاری، از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری میشود.
در ادامه جدول وزنی تسمه فابریک را به طور تقریبی برای شما تهیه کرده ایم :
۲. سطح صاف و بدون زائده:
یکی از ویژگی های مهم تسمه فابریک، داشتن سطحی کاملاً صاف و بدون اعوجاج یا تابخوردگی است. این سطح تمیز، آن را برای کاربردهای ظاهری مانند نمای سازهها یا قطعات صنعتی که نیاز به پوشش دارند (مانند رنگ یا گالوانیزه) مناسب میکند.
۳. مقاومت مکانیکی و استحکام بالا:
فرآیند نورد گرم صنعتی و استفاده از شمش باکیفیت باعث میشود تسمه فابریک دارای مقاومت بالا در برابر فشار، ضربه و خمش باشد. این ویژگی بهخصوص در پروژههای سازهای یا قطعات تحتبار اهمیت زیادی دارد.
۴. جوشپذیری عالی:
به دلیل ترکیب شیمیایی کنترلشده، تسمه فابریک در عملیات جوشکاری عملکرد بسیار مطلوبی دارد. ترکخوردگی، پوستهپوسته شدن یا جداشدگی در محل جوش، در این تسمهها به حداقل میرسد.
۵. صرفهجویی در زمان و هزینه نهایی پروژه:
کیفیت و آمادهبهکار بودن تسمه فابریک باعث میشود که نیاز کمتری به اصلاح، پرداخت یا دوبارهکاری وجود داشته باشد. درنتیجه، سرعت اجرای پروژه بالا میرود و هزینههای جانبی کاهش مییابد.
قیمت تسمه فابریک
قیمت تسمه فابریک تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که باعث میشود در بازار روزانه تغییراتی داشته باشد. این نوع تسمه به دلیل تولید مستقیم از شمش فولادی و رعایت استانداردهای دقیق، کیفیت و دوام بالاتری نسبت به انواع دیگر تسمهها دارد و معمولاً قیمت آن کمی بالاتر است. با این حال، مزایای فنی و طول عمر بیشتر تسمه فابریک، هزینههای کلی پروژه را کاهش داده و آن را به گزینهای مقرونبهصرفه تبدیل میکند.
ابعاد تسمه شامل عرض، ضخامت و طول، از مهمترین عوامل تعیینکننده قیمت هستند؛ هر چه تسمه ضخیمتر و بزرگتر باشد، وزن آن افزایش یافته و بهتبع آن قیمت نیز بالاتر میرود. معمولاً تسمهها در طولهای استاندارد ۶ یا ۱۲ متر تولید میشوند که طول بیشتر، هزینه بیشتری دارد. از سوی دیگر، قیمت شمش فولادی که ماده اولیه تولید تسمه است، نقش مهمی در تعیین قیمت نهایی دارد. این قیمت به نوسانات بازار فولاد داخلی و جهانی وابسته بوده و میتواند بهطور مداوم تغییر کند.
علاوه بر این، کارخانه تولیدکننده و برند تسمه فابریک نیز بر قیمت تأثیرگذار است؛ تولیدات شرکتهای معتبر با کنترل کیفیت دقیقتر و استانداردهای بالا، معمولاً قیمت بالاتری دارند اما تضمین کننده کیفیت مطلوب هستند. هزینه حمل و نقل و شرایط بازار نیز از دیگر عوامل مهمی است که بر قیمت تسمه اثر میگذارد و بسته به محل تحویل و مقدار سفارش متفاوت خواهد بود.
به همین دلیل، برای دریافت قیمت دقیق و بهروز تسمه فابریک توصیه میشود از فروشندگان معتبر و منابع رسمی بازار فولاد استعلام بگیرید تا بهترین انتخاب را متناسب با نیاز و بودجه خود داشته باشید.
خرید تسمه فابریک
کارشناسان فروش آهن آنیل، مشخصات و ویژگی تسمه فابریک ، اعم از نوع، سایز، حالت، استاندارد، محل بارگیری و تحویل، واحد، قیمت هر واحد و همچنین تاریخ و ساعت آخرین بهروزسانی را در لیست قیمتها جمع آوری کرده اند. مهم ترین نکته در یکدست و صیقل بودن تسمه فابریک تولید شده, استفاده از مواد اولیه مرغوب می باشد. از این رو برای تولید تسمه آهنی فابریک از آلیاژ درجه یک استفاده می شود.
تسمه فابریک با دستگاه اتوماتیک و نیمه اتوماتیک انجام می شود. در واقع تولید تسمه با دستگاه پیشرفته اتومات, باعث افزایش میزان تولید شده و تولید کننده می تواند پاسخ گوی نیاز مشتریان بیشتری باشد. با توجه به روش تولید و همچنین دستگاه تولید تسمه فابریک میزان تولیدات در کارخانجات تسمه فابریک از تسمه نوردی بیشتر است. درکنار مزیت تولیدات انبوه تسمه فابریک این نکته نیز بسیار چشمگیر است که تولید تسمه فابریک باید در اندازه های مورد نیاز بازار باشد.